Departman za lokalnu samoupravu Engleske je objavio Okvir politike nacionalnog razvoja u 2012. godini.

Projekat Urbani džepovi Beograda bavi se zapuštenim gradskim prostorima u cilju uključenja lokalne zajednice u njihovo uređenje i održavanje na principima održivog razvoja. Adekvatnom intervencijom ove površine postaju deo svakodnevnice lokalnog stanovništva i predstavljaju značajan doprinos u poboljšanju uslova njihovog života.

Završena je rekonstrukcija administrativne zgrade u Hamburgu po projektu arhitektonskog biroa J. Mayer H. iz Berlina. Jasnim konceptom i arhitektonskim elmentima koji su postali njihov zaštitni znak, arhitekti su dali potpuno novi identitet prostoru i uspeli da stvore landmark.

Superkilen ili Super park je urbani park, delo danskog arhitektonskog studija BIGu saradnji sam berlinskim pejzažnim arhitektama TOPOTEK1 i grupom umetnika SUPERFLEX iz Kopenhagena, osmišljen kao ogromna izložba najboljih urbanih praksi kroz korišćenje svakodnevnih predmeta iz više od 60 različitih kultura i predstavlja retku mešavinu arhitekture, pejzažne arhitekture i umetnosti.

Protekle nedelje imali smo prilike da posetimo Mikser festival koji je ove godine održan u beogradskoj četvrti Savamali. Tokom festivala osvežene su i za javnost otvorene mnoge do sada slabo posećene lokacije u Savamali, pre svega zgrada Beogradske zadruge u Karađorđevoj ulici. Festival, čija su sva dešavanja besplatna, možete posetiti još danas i sutra, 02. juna. A naše fotografije i utiske možete videti na našem Fejsbuk albumu.

Prikazujemo završni rad za prvi ciklus studija kolege Dalibora Ilića, odbranjen na Arhitektonsko-građevinskom fakultetu Univerziteta u Banjaluci.

Na stranicama National Resources Defence Council mogu se videti neke zanimljive vizuelizacije projekata urbane obnove i regeneracije. Ovde prikazani projekat primer je obnove grayfield područja, kojim se prostor oko prevaziđenog šoping mola (tzv. velike kutije), uglavnom velika asfaltirana površina, postepeno transformiše u komercijalnu zonu ispunjenu različitim sadržajima.

U spomen na nedavno preminulog Bogdana Tirnanića, najpoznatijeg hroničara života u Beogradu, navodimo odlomke iz njegovog teksta o Karađorđevoj ulici. Radi se, zapravo, o svojevrsnom programu urbane obnove, kome se ni danas nema šta zameriti. [1] Jedna od najvećih lagarija koju ste ikada čuli jeste ona o tome kako će kad na vrbi rodi grožđe Beograd izaći na obale svojih reka. Kao što je poznato, taj je projekat opet odložen za malo sutra i sva je prilika da ni ova generacija neće doživeti ostvarenje utopije „Beograd, rečni grad“. Mišljenja smo da je to sjajno. Jer, istini na volju, koj će moj Beograd na rekama.

Razvoj gradova će, u svetu pa i kod nas, u budućnosti biti zasnovan prevashodno na urbanoj obnovi i regeneraciji. Umesto daljeg širenja na račun obradivog zemljišta, izgradnje novih naselja na obodu gradskog područja i glorifikacije saobraćajne infrastrukture, model razvoja postaje nešto sasvim drugo – obnova već izgrađenih delova grada, povećavanje gustina, unapređivanje postojećeg, obogaćivanje novim sadržajima i formama.

Ovaj proces se u literaturi i praksi pominje pod različitim, sličnim imenima, sličnih, ali ne i sasvim istih značenja. Na engleskom jeziku to je, najčešće, urban renewall ili urban rehabilitation.

Regeneration and Development se prevodi kao obnova i razvoj. Najčešće se odnosi na proces urbane obnove i razvoja, ali može biti i, recimo, ekonomska ili (šira) društvena obnova.

U domaćoj literaturi se kao prevod termina regeneration javlja unapređenje ili čak regeneracija. Ovaj pojam može da se odnosi kako na najuže prostore, tako i na širu teritoriju grada. Podrazumeva učešće različitih aspekata rekonstrukcije u tom postupku.

Kod nas češći termin urbana rekonstrukcija nije dovoljno precizan kao zamena, pošto podrazumeva nešto uže polje aktivnosti od obnove (fokusirano na obnovu fizičkih struktura manjeg obuhvata).

Urbana obnova je najširi oblik rekonstrukcije. Najčešće se upotrebljava kada je predmet pažnje čitav grad.

Izrazi rehabilitacija, regeneracija i obnova najčešće se upotrebljavaju u anglosaksonskim zemljama i SAD. U Britaniji se često koristi i termin urbana renesansa. U Francuskoj, Španiji i Italiji češći naziv je remodelacija, a uz navedene manje razlike globalno se misli na isto: oživljavanje grada. [1]

Pod pojmom urbani dizajn kod nas se obično podrazumeva rad u „arhitektonskoj“ razmeri, odnosno oblast između planskih akata višeg reda i arhitektonskih projekata.

U smislu u kome se, međutim, u navedenoj literaturi pominje termin urban design, on obuhvata i planersku i projektantsku aktivnost, tako da se može shvatiti kao planiranje i projektovanje. U tom smislu, urbani dizajn kao ideja, metodološki koncept i proces, sadrži sve aktivnosti koje je neophodno sprovoditi u procesu urbane obnove.

Razumevanje pojma urbanog dizajna, kao oblikovanja gradskih prostora, u različitim periodima, odnosno fazama urbanističkih promišljanja, variralo je od autora do autora. Tako se prepoznaje nekoliko koncepata, od kojih ćemo navesti urbani dizajn kao dominaciju fizičkog proizvoda, odnosno oblikovanje grada bez projektovanja objekata (makro skala arhitekture), zatim integraciju fizičkog i društvenog domena u krajnjem produktu (formiranje fizičkog okvira društvene sfere), integraciju fizičkog proizvoda i procesa i, na kraju, dominaciju procesa, kod koje savremeni urbani dizajner najčešće ne oblikuje izgrađeni artefakt, već definiše sferu odlučivanja, u kojoj drugi dalje formiraju fizičke strukture. [2]

Urbani dizajn spaja brojne elemente stvaranja mesta – odgovornost prema životnoj sredini, društvenu jednakost i ekonomsku izvodljivost, na primer – kako bi se dobila mesta koja se odlikuju lepotom i posebnim identitetom.

Urbani dizajn prevazilazi svoje korene kao što su planiranje saobraćaja, arhitektonsko projektovanje, ekonomija razvoja, pejzažno uređenje i inženjering. On obuhvata sve te elemente. Ukratko, urbani dizajn je proces stvaranja nove vizije nekog prostora, a zatim angažovanja eksperata na realizaciji te vizije.

[1] Eva Vaništa Lazarević, Obnova gradova u novom milenijumu (Beograd: Classic map studio, 2003), pp. 50-60.
[2] Dragana Bazik, Relacijski prostor grada: projekat, tekst, realizacija (Beograd: Arhitektonski fakultet Univerziteta u Beogradu, 2008), pp. 12-15.